Cmentarz parafialny w Pysznicy
Parafia Pysznica posiadała cmentarz od momentu jej powstania. W XVIII wieku, aż do lat 80., cmentarz znajdował się przy kościele. Jednakże w 1784 roku, z powodu Dekretu Cesarza Józefa II oraz działalności c. k. Pełnomocnej Nadwornej Komisji Galicji Zachodniej, został przeniesiony na obrzeża wsi Pysznica, przy drodze do Jastkowic. Ten teren pełni funkcję cmentarza do dnia dzisiejszego.
Obecny nowy cmentarz znajduje się na gruntach pierwotnego cmentarza z 1784 roku, co potwierdza umiejscowienie współczesnego nagrobka ks. J. Tokarskiego. Informację o tym miejscu przekazała Stefania Rostek ks. Władysławowi Szubardze. Podczas odkopywania warstwy piasku odkryto kamienne obramowanie oraz guziki od sutanny. Obecnie powierzchnia cmentarza wynosi około 1,4 hektara.
Na najstarszych nagrobkach można znaleźć ślady po pociskach, co jest dowodem na to, że wojna pozostawiła swoje ślady również na tym miejscu. W lesie między Pysznicą a Paleniami znajdował się cmentarz choleryczny, gdzie występowały epidemie cholery w latach 1820, 1849, 1855 i 1880.
W 2024 roku Gmina Pysznica udzieliła dotacji celowej dla Parafii Rzymskokatolickiej pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego i Świętego Jana Chrzciciela na realizację zadania pn „Odtworzenie istniejących alejek na cmentarzu parafialnym w Pysznicy”. W oparciu o Art. 77 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zgodnie z postanowieniem nr 51/23 Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków z/s w Przemyślu z dnia 27.03.2023 r. – zostały wykonane prace polegające na odnowieniu nawierzchni istniejących alejek pokiereszowanych przez korzenie drew i warunki atmosferyczne w postaci kostki brukowej wraz z obrzeżami oraz wymianą podbudowy. Dzięki utrzymaniu pierwotnego układu alejek udało się skutecznie zachować pierwotną formę najstarszej części cmentarza parafialnego w Pysznicy. Cmentarz parafialny w Pysznicy to miejsce historyczne, związane z wydarzeniami I i II wojny światowej. Wykonane prace pozwoliły w szczególności na zabezpieczenie zabytkowych nagrobków usytuowanych na terenie cmentarza.
Opis przeprowadzonych prac lub robót przy zabytku:
Kompleksowe roboty budowlane obejmujące:
- wykonanie obrzeży betonowych na podsypce piaskowej z wypełnieniem spoin zaprawą cementową
- wykonanie warstw odcinających mechanicznie zagęszczonych
- wykonanie podsypki cementowo – piaskowej z zagęszczeniem mechanicznym zabezpieczającej przed i niszczeniem alejek
- wykonanie podbudowy z kruszywa
- ułożenie nawierzchni z kostki brukowej
Wartość udzielonej dotacji z Gminy Pysznica wynosi 230 000zł.